Chronicon Salisburgense, a coaevis concinnatum, ad annum 1279. sequentia enarrat: "Dominus Philippus Firmanus Episcopus adhuc in Ungaria existens, circa Regem nihil proficit; imo ipse Rex ad Gumanos se transferens, dimissa uxore sua, filia Karuli Regis, avam suam Reginam Gumanorum duxit uxorem. Ad complacendum etiam Regi Electus Strigoniensis una cum Praeposito eiusdem Ecclesiae se transferunt ad Gumanos, et subito cum Praepositus in stratu suo quiesceret, venit quidam et transfodit eum gladio ad praecordia et ipso mortuo, vindex huius evanuit. Electus vero acri morbo correptus, Confessores[325] advocat et recognito errore, iniungit familiae et amicis, ut cadaver ipsius ad Legati presenciam deferant, non prohibituri, si quid de ipso idem Legatus decreverit faciendum. Allato itaque cadavere et ad ostium Legati posito, cum pro sepultura intercederetur, dixit Legatus, non oportere eum sepeliri, qui vivus se absciderat ab Ecclesiae unione; tandem admisit, ut infectus in fide sepeliretur in cimiterio leprosorum. Quo admisso, sonus magnus per totam civitatem in qualibet contracta[326] vocaliter intonuit, ut omnis, volens largam indulgenciam a Legato consequi, super sepeliendum lapidem iaceret, quod et factum est. Nam omnis populus concurrens tantam congeriem lapidum super cadaver mortui iecit, ita quod eius magnitudo excederet domus maximae quantitatem. Obruto itaque cadavere, amici Electi Legato imponunt, quod eius exhortatione factum huius sit commissum, qui licet difficulter, tandem se constantissime excusavit."[327]
Narrationem hanc varii varie interpretantur. Joannes Bárdosy, qui maximam Hungariae partem Graeco ritui addictam fuisse somniat, etiam ex hac narratione inferre adlaborat, et Regem et Electum ac Praepositum Strigon. Graecorum ritum amplexatos, ad Cumanos se transtulisse, quod hi Photiano potissimum Schismati adhaeserint[328]; cum tamen e supra citatis Papae literis manifeste Paganos illos fuisse constet. Joannes Christ. Engel adducto in subsidium obscuro quodam et confuso Annalium Russorum Fragmento, Ladislaum Regem a Sawa Serviae Archiepiscopo ad Ritum Graecum conversum fuisse, ac Sacerdotem Graecum veste mutata in aula regia remansisse fabulatur; tum narrationem hanc ex integro acceptat et pro more suo exaggerat, imo falsificat, asserere non erubescens, Praepositum Strigon., dum mulieri Cumanae accubaret, gladio transfossum esse.[329] Fessler petulantes has, imo malevolas
[325] Seu confessarios.
[326] Contracta, contrata idem ac platea.
[327] Pez. vScriptores Rer. Austriae. I. 381.
[328] Supplementum Analectorum Terrae Scepusiensis. Leutchoviae 1802. p. 336.
[329] Gesch. des Ungr. Reichs und Nebenländer. Halle 1797. I. 431. - Gesch. d. Ungr. Reichs. Wien 1834. I. 421. - Zeitschrift von und für Ungarn. Pest 1802. II. 181. - Neues Ungr. Magazin. 1792. II. 162.