praeterquam in duabus Capituli Agriensis literis[456], toto hoc anno scribitur. Quid ergo intervenit?
Anno hoc 1298. 5. Augusti Joannes Archiepiscopus Colocensis et Petrus Transilvaniensis, Andreas Agriensis, Thomas Bosnensis, Benedictus Vesprimiensis, Paulus Quinqueecclesiensis per procuratores, Haab Vaciensis, Theodorus Jauriensis, Michael Zagrabiensls, Emericus Varadiensis, Antonius Csanadiensis Episcopi "apud ecclesiam Fratrum minorum in Pesth cum omnibus Nobilibus Hungariae, singulis Saxonibus et Cumanis" diaetaliter convenientes, primo statim articulo determinarunt: ut Dominum Andream, ex regali stirpe descendentem, revereamur tamquam Dominum Regni naturalem."[457]
Numquid regis legitime coronati et novem iam annos regnantis veram descendentiam et ius dominii naturalis novitus enunciare opus erat?
Ad haec Chronica nostra sic respondent: "In cuius (Andreae III. Regis) imperio quidam nobiles regni, Johannes scilicet et Herricus Banus filii Herrici (de genere Osl) ac Vgrinus filius Pouch de Uylac (de genere Csák) aliique quamplures, in praeiudicium Regis Andreae a Papa Bonifacio VIII. regem petierunt. Quorum instantiam Papa admittens, quendam puerum undecim annorum, nomine Karulum, (Mariae filiae Stephani V. Regis, uxoris Caroli Claudi seu II. Regis Siciliae nepotem) anno domini Milesimo Ducentesimo nonagesimo nono, vivente adhuc Andrea Rege, in Hungariam destinavit."[458]
Ergo rebelles hi, mortuo Lodomerio Archiepiscopo, qui eos ob crimen laesae maiestatis excommunicationi subiecerat (Nr. 464.) et ob ignaviam Regis, quem Episcopi superius recensiti, licet fidelitate inconcussa eidem adhaerentes, publice in decreto Comitiali "tepiditatis" arguunt[459], audentiores effecti, Regem, sorte meliori omnino dignum, exauctoraturi, armis in illum consurrexerunt, provinciam Vesprimiensem detinentes. (Nr. 473.) Contra Praelati superius allati cum universis Nobilibus et maxima Baronum ac Procerum parte "ultimo aureo ramusculo - ut Stephanus Palatinus a. 1303. pulchre de Andrea hoc Rege dicit - a progenie, stirpe, ac sanguine sancti Regis Stephani, primi Regis Hungarorum per paternam lineam descendenti,"[460] fidelitate illibata, nullis promissis, nullis etiam minis cedentes, firmiter adhaeserunt.
His rerum in adiunctis caput Ecclesiae Hungaricae, Gregorius nempe noster, a Praelatis reliquis, quibus in exhibenda fidelitate praeire debuisset, se foede retrahens, ac dominum suum naturalem, cui quidquid fuit, debuit, perfide
[456] Wenzel Cod. Arp. X. 315. 316.
[457] Fejér Cod. dipl. VI. II. 131.
[458] Marci Chron. de gestis Hung. Pest 1867. pag. 105. Thuróczi Chron. II. cap. 82. 83. Podhradszky Chron. Budense pag. 216.
[459] Fejér Cod. dipl. VI. II. 130.
[460] Nagy Cod. Andegav. I. 52.